Toruń: kulisy renowacji słynnego panneau Stefana Knappa z elewacji Auli UMK

Obejrzyj wideo: Nudzisz się w Toruniu? CSW zaprasza na wakacyjne wycieczki tematyczne!

Instalacja zdobi Aulę UMK od 1973 roku, kiedy Stefan Knapp podarował ją uniwersytetowi z okazji 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Panneau składa się z 255 kwadratowych elementów w trzech wielkościach: 164 małych, 67 średnich i 24 dużych. Taka liczba elementów sprawia, studenci i wykładowcy mają ręce pełne pracy. Dużo mniej mają za to czasu, bo panneau ma się znów pojawić na auli w październiku.

- Renowacja każdego elementu trwa 1,5 dnia, więc teoretycznie potrzebowalibyśmy na to 380 dni, a my mamy ich 60 - wylicza, nadzorująca prace konserwatorskie, dr Anna Zaręba z Katedry Konserwacji-Restauracji Architektury i Rzeźby na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. - Mamy jednak dużo chętnych, zdolnych studentów do pomocy, z którymi kreatywnie podchodzimy do matematyki, więc powinniśmy zdążyć - uśmiecha się wykładowczyni, która pokazałam nam, jak wygląda renowacja słynnego panneau krok po kroku.

Na kompozycję Knappa składają się blaszane, emaliowane elementy, czyli pokryte sproszkowanym szkłem. Jest to technika dość powszechna, bo wykorzystywana chociażby przy produkcji garnków. - Technika nie jest skomplikowana, natomiast, kiedy panneau powstawało, nowością było zastosowanie jej w sztuce - zauważa dr Zaręba.

- Blacha emaliowana eksponowana w warunkach zewnętrznych i nieodpowiednio zabezpieczona przed deszczem po prostu koroduje. Wynika to z błędu, który popełniono na początku lat dwutysięcznych podczas zabezpieczania konstrukcji. Zabezpieczono wtedy instalację po bokach i od dołu, ale nie od góry, co sprawiło, że woda spływała pod blachę i niszczyła ją - wyjaśnia dr Zaręba. - Zaskoczył nas negatywnie stopień korozji emalii od strony awersu, natomiast rewers, pomimo naszych obaw, zachowany jest stosunkowo dobrze. Obserwowane przez nas zacieki rdzy pochodziły w dużej mierze z konstrukcji, na której okładzina była zamontowana.

Praca nad każdym z 255 elementów rozpoczyna się od dokładnego sfotografowania ich, żeby naukowcy mieli pełną dokumentację. Następnie usuwana jest stara, akrylowa fuga, która pierwotnie miała zabezpieczać panneau przed deszczem. Potem zabezpieczane są zdrowe miejsca płytek, by możliwe było piaskowanie pozostałej części elementów. Dopiero wtedy możliwe jest zdjęcie rdzy i doczyszczenie każdej płytki, by nadawała się do dalszych prac.

Po piaskowaniu, miejsca, które były skorodowane, są zabezpieczane chemicznie, a następnie malowane. - Myślę, że ten etap, mimo, że jest najbardziej artystyczny i trudniejszy technicznie, będzie szedł nam szybciej. Studenci są niesamowicie zdolni, co już pokazali na ćwiczeniach, więc myślę, że prace pójdą sprawnie - zapewnia wykładowczyni.

Do scaleń kolorystycznych wykorzystywane będą żywice syntetyczne. Podczas renowacji studenci muszą nanieść na elementy kompozycji dokładnie taki sam kolor, jak ten, którym pięćdziesiąt lat temu pokrył ją Stefan Knapp.

- Tu już naprawdę trzeba mieć talent. To kwestia szukania kolorów i mieszania barwników. Niektóre kolory są łatwe do znalezienia, a inne mniej. Na pewno problematyczne będą przejścia między kolorami. Knapp używał do tego aerografu i rozpylał farbę z odpowiedniej odległości. My musimy to imitować ręcznie, bo w tym przypadku zastosowanie tej techniki po raz drugi jest niemożliwe. To na pewno będzie duże wyzwanie - podkreśla dr Zaręba.

Nad okładziną z Auli UMK codziennie pracuje siedem, osiem osób. Wśród nich są studenci Wydziału Sztuk Pięknych UMK. Paweł Bednarczyk jest studentem trzeciego roku konserwacji i restauracji dzieł sztuki.

- Miałem już wcześniej styczność z emalią, jednak jeśli chodzi o wielkość obiektu, że jest on wielkoformatowy, to dla mnie nowość - nie ukrywa student.

Paweł Bednarczyk przyznaje, że praca nad tak znanym dziełem jest sporym wyzwaniem. - To trochę przerażające, bo skala rozpoznawalności obiektu jest ogromna - śmieje się student. - Na szczęście dzięki prowadzącym czujemy się bezpiecznie, mamy dużo pomocy i podpowiedzi, jak działać, żeby nie uszkodzić elementów. Niektóre z nich są niewielkie, ukryte i dobranie metody nie jest proste. Pracujemy już jednak tydzień i powoli wiemy, co robić, żeby osiągnąć dobry efekt.

Polecamy nasze grupy i strony na Facebooku:

• Bieżące wypadki i utrudnienia w Kujawsko-Pomorskiem
• Gdzie dobrze zjeść w Toruniu i okolicach?
• Toruń Retro!
• Sport w Toruniu