Czy szeroko reklamowane „łatwe” pożyczki dla osób w podeszłym wieku to zawsze etyczny biznes?

Łzy rozpaczy i wściekłości - tylko one pozostały już paniom Halinie i Marii, które odwiedziły naszą redakcję. Jedna z pań ma 74 lata, druga kilka lat więcej.

Pani Maria podżyrowala pani Halinie kredyty w pięciu instytucjach finansowych, w tym w dwóch znanych bankach. Teraz obie są w opałach, bo pani Halina nie ma z czego spłacać rat.

- Poszłyśmy do takiego centrum w Toruniu, które oferuję konsolidację kredytów, ale nam odmówiono! - denerwują się seniorki.

Niestety, całkiem możliwe, że centrum doradcze po prostu uznało sprawę za - delikatnie mówiąc - nierokującą...

Kto daje takie kredyty?

- Nie istnieją przepisy, które wyznaczałyby w Polsce górny limit wieku pożyczkobiorcy. Banki kierują się swoimi wewnętrznymi regulacjami. Samodzielnie szacują ryzyko i wyznaczają wiek maksymalny. Pod tym terminem kryje się wiek, w którym będzie kredytobiorca, gdy skończy spłacać raty. Jeśli np. Alior Bank wiek maksymalny określa na 85 lat, to znaczy, że 80-latkowi udzieli pożyczki do spłacenia w ciągu pięciu lat - objaśnia Łukasz Łapiński, doradca finansowy z Torunia.

Ponieważ banki mają różne strategie i procedury, rozpiętość maksymalnego wieku przy kredytach jest w Polsce spora: od 60 do 85 lat. Są też pozabankowe instytucje finansowe, które seniorów kuszą błyskawicznymi pożyczkami na podreperowanie domowego budżetu, nie wyznaczając żadnej górnej granicy wieku.

Imponującą otwartość na potrzeby seniorów prezentuje też SKOK Stefczyka. W czerwcowym wydaniu swojej gazety „Czas Stefczyka” kusi specjalną pożyczką dla seniora.

„Brak ograniczeń maksymalnego wieku pożyczkobiorcy, gotówka na dowolny cel, rata dopasowana do możliwości finansowych i zdolności kredytowej, maksymalna kwota pożyczki to nawet 100 000 zł” - czytamy w ogłoszeniu, towarzyszącym artykułowi pt. „Odpoczywaj na emeryturze”. Publikacja ilustrowana jest parą dojrzałych, uśmiechniętych ludzi, leżących na brzegu morza.

Zaletą wspomnianej pożyczki SKOK-u Stefczyka ma być też „niewiele formalności - by wnioskować przedstaw decyzję o przyznaniu świadczenia oraz ostatni przekaz pocztowy, odcinek wypłaty lub odbioru świadczenia, albo wyciąg z rachunku, potwierdzający wpływ świadczenia”.

- Istotne są warunki, na jakich przyznawane są kredyty. Banki niwelując ryzyko ubezpieczają takie kredyty dla starszych osób, co generuje dodatkowe koszty. W efekcie potrafią one nawet podwoić kwotę do spłaty - ostrzega Łukasz Łapiński, doradca finansowy. - Z drugiej zaś strony banki, zabezpieczywszy swój interes, nie zabezpieczają już klienta.

Toruńscy doradcy finansowi zgodnie przyznają, że najgroźniejsi w działaniu są sprzedawcy kredytów. Potrafią wziąć seniora za rękę i doprowadzić do banku jak owcę na rzeź - mówią. - O ciąg dalszy się nie martwią, bo dla nich liczy się wyłącznie sprzedaż produktu finansowego.

A ciągi dalsze bywają dramatyczne.

- Pamiętam starszą wiekiem toruniankę, która zadłużyła siebie, męża i córkę. Przyszła do mnie szukać ratunku przed eksmisją z mieszkania - wspomina jeden z toruńskich doradców finansowych. - Mieszkanie kobiety było niezamożne, ale zawsze podczas moich odwiedzin na cały regulator włączona była TV Trwam. Pani zaciągnęła pożyczki na blisko 100 tysięcy złotych. Jak wyjaśniała: „Na leki, dla Lichenia i dla ojca Tadeusza”.

Z drugiej strony nie brakuje dojrzałych osób, czy nawet wiekowych, które trzymają większą dyscyplinę finansową niż ich dzieci i wnuki.

- Żyję z emerytury i wynajmu pokoju. Do Kasy Stefczyka należę od pięciu lat i jestem bardzo zadowolona. Obecnie spłacam drugą już pożyczkę, raty w wysokości niespełna 120 zł miesięcznie nie burzą mojego budżetu - opowiada pani Kazimiera, 74-letnia torunianka, studentka Uniwersytetu III Wieku UMK. - Ograniczanie seniorom dostępu do kredytów tylko ze względu na wiek uważam za absurdalne. Na szczęście, nie brakuje miejsc, gdzie np. 75-latek może zaciągnąć pożyczkę. Dlaczego z góry zakładać, że sobie z nią nie poradzi?

Warto jednak pamiętać, że ceniące solidnych emerytów banki (regularne świadczenia z ZUS, nawyk terminowego regulowania rachunków, posiadanie nieruchomości) zawsze biorą pod uwagę średnią długość życia. Stąd częsty warunek udzielenia kredytu: wykupienie ubezpieczenia na życie.