Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Work-life balance czy work-life blending, i jakie znaczenie ma w tym dobrostan? Wyjaśnia Patrycja Załuska

Barbara Wesoła
Barbara Wesoła
Patrycja Załuska, Ekspertka ds. Rynku Pracy
Patrycja Załuska, Ekspertka ds. Rynku Pracy archiwum prywatne, za zgodą
O wyzwaniach związanych z pogodzeniem obowiązków zawodowych z życiem osobistym, profilaktyce wypalenia zawodowego oraz zapomnianym pojęciu dobrostanu, opowiada Patrycja Załuska. Właścicielka firmy Re:start kariery oraz ekspertka ds. rynku pracy Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Zawodowo zajmuje się przekonaniami związanymi z zarządzaniem wiekiem w organizacji i podczas rekrutacji. Autorka książki „Restart kariery. Zbuduj swoją przewagę na rynku pracy”.

Pani Patrycjo, zacznijmy od zdefiniowania pojęcia work-life balance. Co może Pani powiedzieć, o tym zjawisku na podstawie swoich doświadczeń w pracy zawodowej i naukowej?

Dążenie do równowagi w codzienności prywatno-zawodowej, które określaliśmy dotychczas jako work-life balance, przybrało dzisiaj nową postać. Wielu pracowników doświadcza work-life blending, czyli wymieszania dwóch sfer, czy to dzięki pracy hybrydowej, zdalnemu nauczaniu, czy zmiennej pandemicznej rzeczywistości. Oczywiście nie wszyscy pracują zdalnie czy hybrydowo, niemniej tempo zmian i życia, które rośnie i będzie rosło powoduje, że stajemy przed koniecznością zmierzenia się z wyzwaniem integrowania każdej płaszczyzny życia.

Czyli zamiast z tym walczyć, z wzajemnym przenikaniem różnych sfer naszego życia, lepiej docenić ich integralność?

Jest to najbardziej optymalne podejście. Praca, życie prywatne, bezpieczeństwo zdrowotne, kondycja psychiczna stały się nierozłączne. Dbanie o poczucie szczęścia, równowagi czy satysfakcji nabrało, szczególnie w ostatnim roku nowego znaczenia. Korzyści płynące z dbania o tzw. dobrostan dotyczą zarówno pracownika, jak i pracodawcy, ponieważ poczucie szczęścia, na które wpływa poczucie równowagi, daje energię i zwiększa poziom aktywności. Socjolożka Tatiana Kanasz pisze wręcz o wzroście odporności, polepszeniu zdrowia fizycznego, mentalnego, wzroście zaangażowania, poprawie samooceny i relacji międzyludzkich. To są wyraźne korzyści i mocne argumenty aby na nowo przyjrzeć się możliwościom godzenia przynajmniej kluczowych sfer życia i doświadczania satysfakcji, dobrostanu.

Jak podkreślić wartość równowagi między życiem zawodowym i prywatnym? Co jest ważne, aby to się udawało?

Równowaga życiowo-zawodowa wiąże się z takim pojęciem jak dobrostan. Dobrostan psychiczny obejmuje sześć obszarów: samoakceptacja, osobisty rozwój, cel w życiu, panowanie nad otoczeniem, autonomia, pozytywne relacje z innymi.
Na poczucie dobrostanu wpływa szereg czynników. Jeśli nie akceptujemy siebie, porażek, błędów, nie będziemy również szczęśliwi. Współczesność wymaga od nas rozwijania umiejętności, podnoszenia kompetencji. Zadbanie o obszar rozwoju własnych umiejętności chroni nas przed frustracją, poczuciem krzywdy czy bycia „gorszym”.

Ważna jest również świadomość, co jest życiowo dla nas ważne. Na czym nam naprawdę zależy i co robimy w kierunku dojścia do tego miejsca. Innym szalenie istotnym czynnikiem mającym wpływ na dobrostan psychiczny są relacje z otoczeniem. Na ile doświadczamy pełni w relacjach, zażyłości, przyjaźni, intymności i miłości. Czy jesteśmy otwarci na pozytywne i negatywne emocje, nieodłączne w budowaniu głębokich relacji.

Ten wymiar wart jest szczególnej uwagi wtedy, gdy wracamy do pracy po dłuższym okresie pracy zdalnej i stoimy przed ponownym wyzwaniem integracji życia zawodowego z prywatnym.

Frustracja narastająca z poczucia braku czasu i chaotycznego funkcjonowania w przenikających się sferach życia może doprowadzić do wypalenie zawodowego. Co powinno nas zaniepokoić?

Wypalenie zawodowe karmi się:

  • Zbyt wysokimi wymaganiami wobec samego siebie przy ograniczonym wpływie na sytuacje wokół,
  • Działaniami sprzecznymi z wyznawanymi wartościami,
  • Brakiem higienicznego stylu życia,
  • Perfekcjonizmem i nadmierną odpowiedzialnością,
  • Zaniedbywaniem rozwoju zawodowego,
  • Brakiem partnerskich relacji i systemu wsparcia,
  • Brakiem lub słabą organizacją czasu.

Natomiast „czerwona lampka” powinna zapalić się, gdy doświadczasz takich objawów jak:

  • subiektywne poczucie przepracowania, brak chęci do pracy,
  • niechęć wychodzenia do pracy tzw. syndrom poniedziałku,
  • poczucie osamotnienia, wycofanie się z relacji osobistych i zawodowych,
  • uczucie zawodu wobec siebie, poczucie winy,
  • postrzeganie życia jako ciężkiego, brak odwagi, obojętność,
  • negatywne postawy wobec osób, z którymi współpracujesz (klienci, pracownicy),
  • awersja do telefonów, wizyt, spotkań z klientami oraz osobami z kręgu prywatnego,
  • brak cierpliwości, drażliwość, poirytowanie,
  • wzmożone choroby,
  • zakłócenia snu, bóle somatyczne (np. brzucha, głowy),
  • negatywne, ucieczkowe, a nawet samobójcze myśli.

Warto wtedy zacząć szukać pomocy. Jest wielu specjalistów na rynku zajmujących się tematem wypalenia zawodowego i wspierających osoby, które zmagają się z tym syndromem. Warto poszukać i pomóc sobie, tym bardziej że skutki wypalenia odczuwalne są nie tylko na poziomie firmy, znajomych, przyjaciół, rodziny, współpracowników czy klientów.
W szczególny i bolesny sposób dotykają one przede wszystkim osób, które temu wypaleniu uległy.

Jakie działania można podjąć samodzielnie, aby przeciwdziałać utracie utracie równowagi zawodowo-życiowej i wypaleniu zawodowemu?

Warto tak organizować obowiązki, by przeciwdziałać wykonywaniu kilku zadań w tym samym czasie. Duże znaczenie w przeciwdziałaniu procesowi wypalenia ma całkowite odrywanie się od spraw zawodowych. Kolejny obszar, o który należy zadbać to komunikacja. Dużą rolę odgrywa tu dobrze rozumiana postawa asertywna. Określanie swoich granic, przekonań, potrzeb, zdolność do odmowy lub obrony swego stanowiska to tylko początek zdrowej komunikacji zarówno w miejscu pracy, jak i „w domu”. Zamiast żyć w przekonaniu, że tylko my zrobimy coś dobrze, że musimy wszystko kontrolować, warto zacząć pracę nad nauczeniem się delegowania zadań i odpowiedzialności.

Profilaktyka z zakresu zapobiegania wypaleniu zawodowemu jest całkiem realna i możliwa do realizacji. Każdy z nas dysponuje potencjałem do podejmowania działań profilaktycznych takich jak: aktywność fizyczna, odpoczynek, relaks czy hobby. Szacunek i mieszcząca się w zdrowych granicach troska o siebie mogą przynieść wymierne i długofalowe efekty.

Czy istnieją branże, które są łatwiejsze dla zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym?

Dotychczas w rozmowach dotyczących równowagi zawodowej, profilaktyki wypalenia zawodowego wskazywaliśmy głównie grupy zawodowe tj. pielęgniarze/ki, terapeuci/tki, nauczyciel/ki. Są to te grupy zawodowe, których praca jest ściśle związana z pomocą i wspieraniem innych. Oczywiście syndrom wypalenia zawodowego może dotyczyć i dotyczy pozostałych grup zawodowych, niemniej dostępne badania związane z tym tematem zostały przeprowadzone na wyżej wymienionych grupach.

Podejrzewam, że pandemia covid-19 wpłynęła również na ten obszar, czyli na poziom satysfakcji z życia zawodowego i osobistego, bez względu na wykonywany zawód?

Tak, po wybuchu pandemii sytuacja się zmieniła i dbanie o zdrowie psychiczne dotyczy właściwie każdej branży, co więcej niektórzy psychologowie przewidują, że nikt z nas nie uniknie doświadczenia jakiegoś rodzaju kryzysu psychicznego. Nie da się zignorować również statystyk związanych z obniżeniem nastroju, zwolnieniami np. z powodu stresu. Z badań przeprowadzonych w maju, czerwcu, lipcu i grudniu 2020 r. przez wydział psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, w grudniu 2020 r. w grupie ryzyka klinicznego nasilenia objawów depresji znajdowało się 29 proc. Polek i 24 proc. Polaków. Dodatkowo, 31 proc. kobiet oraz 26 proc. mężczyzn znajdowało się w grupie ryzyka klinicznego nasilenia objawów zespołu lęku uogólnionego. Widzimy więc, że dbanie o równowagę i kondycję psychiczną to "must have" dzisiejszych czasów.

Czy bez pomocy profesjonalisty można poukładać sobie życie, tak aby odczuwać dobrostan, być spełnionym zawodowo i móc skupić się na sprawach osobistych po pracy? Od czego zacząć wychodzenie z “chaosu”?

Pamiętajmy, że poczucie równowagi nie jest dane raz na zawsze i nie daje gwarancji jego obecności przez całe życie, jednak możemy nauczyć się nim elastycznie zarządzać. To, że dzisiaj jest mi źle, nie oznacza, że w przyszłości nie będę szczęśliwy. W takiej sytuacji warto zatrzymać się i zastanowić, co musi się zmienić abym mógł/mogła doświadczać szczęścia. Dlaczego teraz nie jestem zadowolony/zadowolona? Co należy zrobić, aby czerpać satysfakcję z życia?

Lockdown i praca zdalna wielu osobom odebrały możliwość budowania, rozwijania, pogłębiania relacji zarówno zawodowych, jak i prywatnych. Dobrostan został naruszony przez czynniki i decyzje, na które nie mieliśmy wpływu. Dla części pracowników zdalna rzeczywistość okazała się szansą na pokazanie siebie z innej, lepszej perspektywy, w innych wyzwoliła lub pogłębiła poczucie odsunięcia i wykluczenia.

Wartym uwagi podejściem jest przyjrzenie się sobie na trzech poziomach:

  1. Pierwszym z nich, który znajduje się najgłębiej oraz jest najbardziej stabilny - to wola życia, genetyczny zasób, wrodzony element dobrostanu psychicznego człowieka. Stabilność rdzenia dobrostanu, jak pokazują statystyki została mocno zachwiana chociażby przez doświadczenie izolacji związanej z Covid-19. Naruszenie wewnętrznej warstwy jest bardzo niepokojące i może wymagać nawet długotrwałego leczenia i wiązać się z nieobecnością w pracy,
  2. Drugi poziom to emocjonalne oraz wyrażane w naszych sądach ogólne zadowolenie z życia,
  3. Trzeci, najbardziej zewnętrzny poziom, obejmuje zadowolenie z poszczególnych obszarów życia, takich jak: praca, rodzina, dom, przyjaciele, finanse itd.

Wszystkie poziomy dobrostanu są narażone na negatywne działania z zewnątrz. Jednak najniebezpieczniejsze dla człowieka są te doświadczenia, które naruszają wolę życia. Jeśli obserwujemy zachwianie w tym obszarze, warto wesprzeć się pomocą odpowiedniego specjalisty.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Work-life balance czy work-life blending, i jakie znaczenie ma w tym dobrostan? Wyjaśnia Patrycja Załuska - Strefa Biznesu

Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto