Toruń. Tak wygląda życie w schronisku dla bezdomnych mężczyzn

W Miejskim Schronisku dla Bezdomnych Mężczyzn w Toruniu jest 66 miejsc. Kolejnych 50 w sąsiedniej noclegowni. Obecnie przy ul. Skłodowskiej Curie przebywa ponad setka mężczyzn. Jak mówi kierownik placówki, Tomasz Jurkiewicz, ta liczba z roku na rok jest mniejsza. – W 2020 roku z naszej pomocy skorzystało 284 osób, rok później już 258. W tym roku także zanotujemy spadek. Dla porównania, 10 lat temu z pomocy placówki korzystało prawie 400 osób rocznie.

Dyrektor schroniska spodziewa się, że niebawem tendencja może się odwrócić przez sytuację gospodarczą w kraju. Po kryzysach – tak było w latach dziewięćdziesiątych czy latach 2008-2010 – osób bezdomnych za każdym razem przybywa.

Tomasz Jurkiewicz placówką kieruje od dwudziestu lat. Z bezdomnymi pracuje od ponad trzydziestu. Był pierwszym pracownikiem socjalnym w mieście, który zajął się zjawiskiem bezdomności.

–Dziś przyczyny bezdomności zaczynają się zmieniać w porównaniu do tych 30 lat temu. W trakcie transformacji bezdomne były głównie osoby bezrobotne, które straciły prace w wyniku zamykania dużych zakładów. Dziś przyczyny zaczynają być takie, jak na zachodzie w latach 90.: coraz częściej są to osoby młode, będące uzależnione od narkotyków czy z zaburzeniami psychicznymi – zwraca uwagę Jurkiewicz.

Obecnie największym problemem dla pracowników socjalnych, pracujących z osobami w kryzysie bezdomności, jest starzenie się tej grupy oraz zły stan zdrowia podopiecznych. – W placówkach pomocowych osoby po 60 roku życia i niepełnosprawne stanowią około 70 proc. wszystkich podopiecznych. Większość długotrwale bezdomnych osób to osoby starsze. Jest to niepokojące, ponieważ jest mało prawdopodobne, że osoby te powrócą na rynek pracy i opuszczą schronisko.

Wśród osób, które trafiają do schroniska lub noclegowni, kierownik wyróżnia właśnie dwie grupy: osoby starsze i schorowane, które od lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych mieszkają na ulicy oraz młodych, którzy dopiero co opuścili domy rodzinne.

Poznaj ciekawe grupy lokalne na Facebooku:

• Bieżące wypadki i utrudnienia w Kujawsko-Pomorskiem
• Gdzie dobrze zjeść w Toruniu i okolicach?
• Toruń Retro
• Sport w Toruniu

– O dziwo z nimi trudniej się pracuje, niż ze starszymi. Starsi znają trochę inne życie: gdzieś byli pracownikami, pełnili jakieś funkcje, mieli rodziny. Młodzi często nie zdążyli nic zrobić, nawet skończyć szkoły. W zasadzie trzeba ich uczyć wszystkiego od zera.

Do schroniska nie trafiają jednak tylko osoby bezrobotne, bez kwalifikacji czy dotknięte nałogiem.

– Kilka lat temu był u nas malarz. Urodził się w Paryżu, a życie potoczyło się tak, że był bezdomnym w Toruniu. Świetnie władał kilkoma językami, pomagał jako tłumacz. A jednak był bezdomny. W końcu udało się mu pomóc, szczęśliwie się zakochał, ułożył sobie życie – wspomina kierownik schroniska.

Takich historii są dziesiątki – pojawiają się w nich osoby ze służb mundurowych, byli biznesmeni, naukowcy, którzy jeszcze ze schroniska wyjeżdżali na konferencje naukowe. Tomasz Jurkiewicz podkreśla, że takie historie dotyczą niewielkiej grupy osób. Większość korzystających z pomocy to osoby z niskimi lub nieaktualnymi kwalifikacjami lub borykające się z nałogami. Wyższe lub średnie wykształcenie ma jedynie 12,5 proc. osób trafiających do schroniska.

Osoby bezdomne często dotknięte są także zjawiskiem, które nazywane jest wyuczoną bezradnością, która czasami dotyka całe rodziny. – Mieliśmy przypadek trzypokoleniowej rodziny: trzech spokrewnionych mężczyzn, którzy wszyscy byli bezdomni.

Niezależnie od historii bezdomności, dla każdego w placówce jest pomoc psychologiczna, możliwość podjęcia pracy socjalnej czy warsztaty, pomagające w reintegracji zawodowej i społecznej. To wszystko jest jednak trudną, często wieloletnią pracą, by potrzebującego wyprowadzić na prostą.

– Bezdomność to stan umysłu, inna rzeczywistość. Od lat obserwujemy, że osoby, które żyją na ulicy, zupełnie przewartościowują swój świat. Ludzie, którzy mieli swoje firmy i rodziny, nagle muszą myśleć o tym, gdzie spać, co zjeść, ogrzać się, po prostu przeżyć – wyjaśnia Jurkiewicz.

Ktoś, kto przyzwyczajał się do życia na ulicy latami, nie wróci do pracy czy rodziny w tydzień. Potrzebna jest fachowa pomoc w wielu dziedzinach: od podstawowej opieki medycznej po przywrócenie wiary w siebie i poczucia własnej wartości. Jak zaznacza kierownik schroniska, takie udane terapie są właśnie sensem jego pracy.

– Praca socjalna jest trochę jak medycyna: nie każdemu da się pomóc, nie każdy tego chce. Ale próbujemy z każdym. Zawsze miło jest spotkać byłego podopiecznego, który spaceruje z rodziną, dziećmi. To zawsze jest dla nas największy sukces: kiedy ktoś wyjdzie i ułoży sobie życie – zaznacza Tomasz Jurkiewicz.