Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Tak w Toruniu świętowano 500-lecie urodzin Kopernika. Mamy archiwalne zdjęcia

Szymon Spandowski
Szymon Spandowski
"Helios" ustawiony na placu Rapackiego w lutym 1973 roku.
"Helios" ustawiony na placu Rapackiego w lutym 1973 roku. Z archiwum Szymona Spandowskiego
Kopernik wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię. Poruszył również Toruń, wyniósł miasto na wyższą orbitę i znacznie przyspieszył jego obroty.
od 16 lat

Nie będzie przesadą jeśli napiszemy, że współczesne miasto zawdzięcza swoją obecną postać trzem czy czterem wielkim bodźcom, które były związane z ogromnymi inwestycjami: w czasach zaborów decyzji o budowie Twierdzy Toruń, w II RP ulokowaniu w mieście władz województwa, zaś po wojnie budowie wielkich zakładów przemysłowych oraz obchodom 500-lecia urodzin astronoma. O ile pozostałe procesy trwały przez kilka dekad, o tyle w przypadku jubileuszu wszystko toczyło się bardzo szybko.

Polecamy

Budowa Rektoratu i Auli UMK, a wraz z nimi całego miasteczka uniwersyteckiego, rozpoczęła się w 1969 roku. Kolejnym frontem robót - jak to się wtedy często pisało - była starówka, gdzie dość gruntowną przebudowę przechodziły całe kwartały. Wokół zabytkowego centrum miasta zmienił się układ komunikacyjny, na zachodzie wyrosła wielka bryła hotelu Helios, którego pierwszymi gośćmi byli uczestnicy uroczystości jubileuszowych.

Kiedy został ustalony program toruńskich obchodów 500-lecia urodzin Kopernika?

Ogromny inwestycyjny peleton, zmagając się z czasem i bolączkami PRL, zaczął zbliżać się do mety zimą 1973 roku. 27 stycznia "Nowości" poinformowały, że gospodarze miasta i województwa spotkali się z przedstawicielami ogólnopolskiego komitetu obchodów 500-lecia urodzin Kopernika, aby ustalić program toruńskich uroczystości, które miały być inauguracją całego święta. Dwa dni później na Bielanach została oddana do użytku Aula UMK, odsłonięto zdobiącą ją kompozycję Stefana Knappa.

"W samej auli trwają przygotowania do inauguracyjnego koncertu symfonicznego zaplanowanego na 8 lutego i do prapremiery filmu "Kopernik", która odbędzie się cztery dni później - pisały "Nowości".

Na Bielanach kończyła się budowa miasteczka uniwersyteckiego, natomiast w kamienicy Kopernika rozpoczynała się budowa całego miasta, czyli makiety średniowiecznego Torunia, która przez kilka dekad była stałym elementem na trasie zwiedzających Toruń wycieczek.

Kto stworzył zegar słoneczny i rzeźbę na placu Rapackiego?

14 lutego 1973 roku "Nowości" donosiły, że na skwerze przy placu Rapackiego pracownicy TPBO kończą budowę wielkiego zegara słonecznego, zaś na samym placu kończy się montaż rzeźby "Helios".

"Autorami pierwszej kompozycji są artyści H. Siwicki i E. Szczech. Obliczenia zegara słonecznego wykonali toruńscy astronomowie - czytamy. - Druga rzeźba nosząca nazwę "Helios" zaprojektowana przez poznańskiego plastyka Józefa Kopczyńskiego realizowana jest w stolicy Wielkopolski w jednej jednej z nielicznych w kraju ludwisarni. Granitowy cokół opatrzony napisem "Sol omnia regit" jest już gotowy. Wykonano go w pracowni toruńskiego kamieniarza Trenka".

Jak wyglądał pierwszy dzień obchodów?

16 lutego z ratuszowej wieży po raz pierwszy odezwały się kuranty.
Obchody roku kopernikańskiego rozpoczęły się w niedzielę 18 lutego 1973 roku. O godz. 11 uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty pod pomnikiem na Rynku Staromiejskim. Po południu swoje podwoje otworzyła Aula UMK, odbyła się tam akademia inaugurująca uroczystości i koncert - orkiestra zagrała "Kosmogonię" Pendereckiego.

Korowód historyczny

Torunianie i ich gości szturmowali Muzeum Okręgowe, szczególnym zainteresowaniem cieszyła się makieta miasta. Wieczorem ulicami starówki przeszedł barwny korowód złożony głównie z uczniów toruńskich szkół, którzy maszerowali w strojach historycznych odtwarzając różne sceny z przeszłości. Delegacja Technikum Przemysłu Spożywczego pokazała, jak wyglądał wjazd do miasta króla Kazimierza Jagiellończyka, uczniowie Technikum Samochodowego odtworzyli scenę podpisania pokoju toruńskiego.
Tak Toruń świętował w dniu urodzin Kopernika, najważniejsze punkty obchodów roku kopernikańskiego przyszły jednak później, 5 września rozpoczął się Międzynarodowy Kongres Astronomiczny, dzień później w Ratuszu Staromiejskim otwarto wystawę "Epoka Kopernika w sztuce europejskiej w latach 1450–1550", zaś na początku października odbyła się pierwsza inauguracja roku akademickiego w kampusie na Bielanach.

Pierwsza inauguracja roku akademickiego na Bielanach

- Uważam, że uniwersytet można uznać za solidny pomnik dobrej architektury - mówił wtedy „Nowościom” inżynier Henryk Buszko, prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich. - UMK otrzymał dobrą siedzibę, której gratulować można projektantom i budowniczym, całemu miastu.

Do dziś jest to najlepszy pomnik tamtego wielkiego święta.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na torun.naszemiasto.pl Nasze Miasto