Sensacyjne odkrycie archeologiczne w samym centrum Torunia! Zobaczcie zdjęcia tego skarbu

Jedno jest pewne: w drugiej połowie XIX wieku w tym miejscu stanęła chłodnia garnizonowa należąca do systemu toruńskich fortyfikacji. Czemu jednak służyły poszczególne pomieszczenia w podziemnej części dawnej „lodówki”, nie do końca wiadomo.

Odkrycie archeologiczne w centrum Torunia

- O tym, że w okolicy dzisiejszego ronda Niepodległości znajdowała się forteczna chłodnia, wiedzieliśmy. Na podstawie archiwalnych zdjęć przyjmowaliśmy jednak, że był to pięciokomorowy schron zbudowany na powierzchni, podobny do tych, które zachowały się przy ulicach Polnej, Okrężnej, Łącznej i Okólnej. Okazało się, że chłodnia była dwukondygnacyjna i miała dużą część podziemną, o istnieniu której nie mieliśmy pojęcia - przyznaje Adam Kowalkowski z Muzeum Twierdzy Toruń.

- Odsłonięte zostały pozostałości bardzo interesujących urządzeń i rozwiązań. Nie wszystkie jesteśmy w stanie rozpoznać, a planami tych obiektów niestety nie dysponujemy - mówi Leszek Kucharski, kierownik Działu Archeologii toruńskiego Muzeum Okręgowego, które sprawuje nadzór archeologiczny nad przebudową śródmiejskiego węzła drogowego. - Na pewno są tu fragmenty dużego pieca. Pozostały po nim okopcone resztki posadzki i cegły szamotowe. Niewykluczone, że piec służył do produkcji jakiegoś chłodziwa, najpierw na bazie siarki, a potem z użyciem amoniaku.

Bardzo grube mury i studzienka o szerokości 145 cm

W odkrytym obok murowanym kanale o łukowato uformowanej posadzce znaleziono resztki rur. Właśnie trwa odsłanianie kolejnego odcinka. Być może wraz z postępem tych prac uda się ustalić przeznaczenie rur. Odkryta została również studzienka o szerokości 145 cm z zachowanymi klamrami do schodzenia. Zagadką pozostaje też fragment kompleksu z zejściem do piwnicy i przeznaczenie jednego z dwóch odkrytych wywietrzników.

Cały ten kompleks wzniesiony został na jednej ławie betonowej o grubości 1,5 metra. Na niej postawiono potężne mury, grube nawet na 4 metry - dodaje Leszek Kucharski.

Do Muzeum Twierdzy Toruń trafiły znalezione w podziemiach dawnej chłodni cenne drzwi. Są wysokie na 170 cm, szerokie na 120 cm i grube na 3 cm. Bardzo masywne, ważą, bagatela 550 kilogramów! Leżały w jednym z odkopanych pomieszczeń.

- Jaką funkcję pełniły dolne pomieszczenia zabezpieczone pancernymi drzwiami, trudno na razie powiedzieć. Może po odkopaniu kolejnych fragmentów uda się rozwikłać zagadkę - mówi Adam Kowalkowski. - Drzwi tego typu wykorzystywano w nowszej części toruńskich fortyfikacji, z przełomu XIX i XX wieku, na przykład w Bateriach Pancernych nr I i nr II na Stawkach oraz w tunelach amunicyjnych prowadzących do schronu baterii skrzydłowej fortów głównych. W Baterii Pancernej I zachowało się dwoje takich drzwi, te z Baterii nr II zostały skradzione.

Kto to widział?

Co dalej z odsłoniętymi murami? Cóż, pozostanie po nich dokumentacja i wzbogacenie wiedzy o toruńskich fortyfikacjach.

Odkryte pozostałości budowli zostaną niestety zburzone, by zrobić miejsce współczesnym instalacjom - Leszek Kucharski przyznaje, że rozbijanie starych murów obserwuje z ciężkim sercem. - Za zwiedzanie tak interesujących i tak zachowanych podziemi turyści gdzieś w świecie płacą niemałe pieniądze... Zbieramy wszystko, co się da uratować, drobiazgi: buteleczki po lekach, fragmenty drzwiczek od pieca, a także nowsze przedmioty, które są prawdopodobnie pozostałościami po jakimś śmietnisku.

Wszystkich, którzy mają informacje o tym, jak wyglądała chłodnia forteczna albo byli świadkami jej burzenia, Muzeum Twierdzy Toruń prosi o telefon pod numer 601 308 954 w dni robocze od godz. 9 do 15.

Podziemia chłodni to nie pierwsze archeologiczne odkrycie na budowie węzła drogowego w centrum Torunia. Na początku maja, podczas prac na placu Rapackiego, robotnicy odkopali schody - pozostałość Bramy Bydgoskiej. Pod nawierzchnią ulicy Chopina krył się potężny fundament jakiejś XIX-wiecznej fortecznej budowli, której nie ma na żadnym planie. Natomiast pod Wałami gen. Sikorskiego odkryto fundamenty budynków, które stały po południowej stronie średniowiecznego Zaułku Kołodziejskiego. A obok teatru dokopano się do fragmentów muru oporowego fosy.