Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Komandor Henryk Kłoczkowski. Błyskotliwa kariera ze smutnym finałem

Lesław Welker
Dowodzony przez komandora Kłoczkowskiego ORP Orzeł wpływa do portu w Gdyni 2 lutego 1939 roku.
Dowodzony przez komandora Kłoczkowskiego ORP Orzeł wpływa do portu w Gdyni 2 lutego 1939 roku. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Jakie związki miał z Toruniem oficer, który asystował przy budowie ORP "Orzeł", a następnie przyprowadził okręt do Polski i dowodził nim w pierwszych dniach wojny?

video]24691[/video]
Henryk Wincenty Kłoczkowski s. Bronisławy z d. Kalinowskiej i Eugeniusza, inżyniera komunikacyjnego, pracownika kolei, urodził się 26 października 1902 r. w Sankt Petersburgu. W wieku 10 lat wstąpił do Szkoły Kadetów Morskich – ukończył pięć klas, a następnie jedną klasę w Szkole Podchorążych, której nie ukończył, bo po przewrocie bolszewickim szkoła została w roku 1918 zlikwidowana.

Polecamy

Znalazł się w Żytomierzu, gdzie 1 kwietnia 1920 r. wstąpił ochotniczo do 5 pułku piechoty Legionów i wziął udział w ofensywie kijowskiej. Od 2 maja we Flotylli Dnieprowej. 25 tm. przydzielony do Kadry Marynarki Wojennej, a od 20 czerwca w II Baonie Morskim – wziął udział w walkach pod Grodnem, Wiszniowcem, Zambrowem i Wyszkowem, gdzie batalion został rozbity i wycofany do Torunia. Tu w 1 kompanii I Baonu, który prowadził walki w okolicach Lubicza likwidując rozbite oddziały bolszewickie. Potem ponownie w Kadrze MW a od 12 lutego 1921 r. w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych w Bydgoszczy. Został zakwalifikowany na dowódcę plutonu, 1 kwietnia awansował do stopnia sierżanta podchorążego, a miesiąc później skierowany na praktykę do 78 pp w Baranowiczach, gdzie został dowódcą plutonu w 6 kompanii, a 23 czerwca dowódcą 9 komp. Jednak ciągoty morskie przeważyły i 2 października (ponad dwa miesiące przed ukończeniem Szk. Pchor.) został słuchaczem Szkoły Oficerskiej Marynarki Wojennej w Toruniu. 1 marca 1923 r. awansowany do stopnia podporucznika a sześć dni później formalnie, ponownie przeniesiony z 78 pp.

Kiedy Henryk Kłoczkowski na dobre związał się z marynarką?

Wrócił do marynarki i już 13 kwietnia 1923 r. został zaokrętowany na ORP „Kaszub”. Od 27 września na ORP „Mazur”. W tym czasie (maj-1 października) ukończył z pierwszą lokatą III Tymczasowy Instruktorski Kurs w Toruniu i otrzymał pochwałę za pracę dyplomową. 17 listopada mianowany oficerem zawodowym. Kolejna zmiana przydziału służbowego miała miejsce 9 maja 1924 r. – jako słuchacz OSMW dostał przydział do Dywizjonu Torpedowców Flotylli 41. Tutaj 28 sierpnia uzyskał I nagrodę za strzelanie artyleryjskie. Od 12 września we Flotylli Pińskiej na pokładzie ORP „Warszawa”. 1 października awansowany do stopnia porucznika marynarki (ze starszeństwem od 1 maja). 8 stycznia 1925 r. przeniesiony na ORP „Warta”, 14 czerwca został oficerem nawigacyjnym na okręcie transportowym i szkolnym ORP „Wilja” a 10 października oficerem instruktorem-wykładowcą i prowadzącym referat „mobilizacyjny)” w Szkole Specjalistów Morskich w Świeciu. 8 kwietnia 1926 r. przeniesiony do kompanii II technicznej SSM.

Jakie zagraniczne szkoły ukończył przyszły dowódca "Orła"?

24 września 1924 r. został skierowany do Oficerskiej Szkoły Torpedowej (Ecole d’officers Torpilleurs) w Tulonie. Ukończył ją 28 lutego 1927 r. i natychmiast kontynuował naukę w kolejnej francuskiej szkole – pływania podwodnego (Ecole de Navigation Sous-Marine). Ukończył ją 30 czerwca i rozpoczął praktykę na różnych francuskich okrętach podwodnych. Do kraju wrócił w listopadzie.
13 grudnia Dowódca Floty przydzielił go ponownie do SSM, gdzie okresowo pełnił i funkcję zastępcy Szefa służby broni podwodnej, oraz dowódcy ORP „Sosnkowski”, a 23 stycznia 1928 r. został dowódcą II komp. i wykładowcą broni podwodnej. 9 marca wyznaczony Kierownikiem klasy motorzystów przy Komendzie P.W. w Gdyni, a dwa miesiące później (15 maja) objął stanowisko zastępcy dowódcy ORP „Kujawiak” i jednocześnie oficera torpedowego Dywizjonu Torpedowców – na tym stanowisku (do 17 stycznia 1930 r.) brał udział i w egzaminach kursów podoficerskich. 15 czerwca został dowódcą ORP „Kujawiak” w Dywizjonie Szkolnym, a czasowo i ORP „Śląsk”.

Polecamy

11 lutego 1930 r. wybrany do składu Oficerskiego Sądu Honorowego dla Oficerów młodszych przy Dowództwie Floty. 1 marca wyznaczony na stanowisko oficera broni podwodnej ORP „Wilk” i był nim do 17 września kiedy to wyjechał do Komisji Odbiorczej we Francji, gdzie uczestniczył w budowie ORP „Żbik” i 14 grudnia 1931 r. został na nim oficerem nawigacyjnym. 1 stycznia 1932 r. awansowany do stopnia kapitana marynarki. 25 kwietnia mianowany zastępcą dowódcy ORP „Żbik”. W tym czasie był z wizytą w Sztokholmie. 4 listopada powrócił na dowódcze stanowisko na ORP „Kujawiak”, ale szybko, bo 20 grudnia, został przeniesiony do Dywizjonu Łodzi Podwodnych na ORP „Żbik”, którego został dowódcą. 11 stycznia został dodatkowo wyznaczony kierownikiem Kursu elektryków łodzi podwodnych, a następnie 16 stycznia 1934 r. i dochodzącym wykładowcą na I Kursie Oficerów Broni Podwodnej. Wyróżniał się jako organizator i wynalazca broni i łodzi podwodnych i zbierał za to pochwały, np. 21 lutego za wykazaną inicjatywę przy ulepszaniu sprzętu broni podwodnej, a także był z wizytami w Kopenhadze (1934) i Tallinie (1935). W dniach 1-lutego – 30 kwietnia 1935 r. był słuchaczem Oficerskiego Kursu Taktycznego, a potem wykładał i szkolił innych na Kursach Oficerów Podwodnego Pływania.

Kiedy Kłoczkowski objął dowództwo "Orła"?

1 stycznia 1936 r. awansowany do stopnia komandora podporucznika. W okresie lipiec- 25 września 1936 r. ukończył w Toruniu następny, IV OKT. Od sierpnia 1938 r. uczestniczył w Holandii w budowie ORP „Orzeł”, którego dowódcą został 2 lutego 1939 r. Tydzień później przyprowadził okręt do Gdyni.

Jakie były wojenne losy komandora Kłoczkowskiego?

Po wybuchu wojny w 1939 r. otrzymał rejon patrolowania w Zatoce Puckiej. Okręt, którym dowodził był atakowany przez niemieckie lotnictwo i okręty, a chcąc go ocalić 4 września nie wykonał rozkazu udania się pod Pilawę i popłynął pod Gotlandię, a następnie zgodnie z wytycznymi Dowództwa MW skierował okręt do neutralnego portu. Wybrał Tallin. Chory opuścił okręt. Po okresie leczenia szpitalnego, pod naciskiem Niemców został 15 września internowany. Po zajęciu Estonii przez sowietów został przez nich przejęty i do sierpnia 1941 r. przebywał w łagrze. Po podpisaniu umowy z Sowietami znalazł się w Armii Polskiej w Buzułuku i w grudniu przybył do Wielkiej Brytanii. 10 czerwca 1942 r. uznany za: w stanie nieczynnym, a 4 lipca Polski Sąd Morski w Londynie skazał go na degradację i 4 lata więzienia – za dezercję. (!?) Wyroku nie wykonano. W roku 1944 (czy 1947) prokurator Najwyższego Sądu Wojskowego wniósł o rewizję wyroku, do której jednak nie doszło. W tym czasie (i do końca wojny) pływał na statkach handlowych, najpierw jako II oficer na ss „Narocz”, a potem na amerykańskich statkach handlowych – odbył 9 tur w konwojach przez Atlantyk, odznaczając się w służbie.

Po wojnie zamieszkał w Kanadzie, a następnie w Stanach Zjednoczonych. Początkowo prowadził niewielką farmę. Gdy, jako specjalista budowy okrętów podwodnych, dostał pracę w stoczni, przeniósł się z rodziną do Portsmouth w Wirginii.
Zmarł 1 października 1962 r. w Portsmouth.

Za zasługi w służbie wojskowej był odznaczony: Srebrnym Krzyżem Zasługi (19 III 1934), Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 (1928), Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości (1928), Srebrnym Medalem Za Długoletnią Służbę (1938), Medalem Morskim (?) i Medalem Morskim Polskiej Marynarki Handlowej (?).

PS. Po brawurowej ucieczce z Tallina okręt pod dowództwem kmrd. Jana Gruzińskiego przedarł się do Wielkiej Brytanii. Szybko został włączony do służby. W maju 1940 r. wypłynął w kolejny rejs patrolowy, z którego już nie wrócił – zatonął w niewyjaśnionych okolicznościach. W końcu okazało się, że oskarżenie było efektem zmowy-spisku 5 oficerów, jego byłych podwładnych!

Źródła: Centralne Archiwum Wojskowe, teczki Ap 16001 i Marynarka Wojenna 177; Julian i Małgorzata Czerwińscy, oraz inni „Kadry morskie Rzeczypospolitej t. II – Polska Marynarka Wojenna, część I Korpus oficerów 1918-1947”, Gdynia 1996 (błędy); „Roczniki oficerskie”: 1923, 1928 i 1932.

Tytuł, lead i śródtytuły pochodzą od redakcji.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na torun.naszemiasto.pl Nasze Miasto