Ewentualna mobilizacja wojskowa w Polsce. Kogo dotyczy i kto powinien przygotować się na koszty?

W pierwszej kolejności powołani zostaliby żołnierze rezerwy. W czasie pokoju otrzymują przydział mobilizacyjny na stanowiska służbowe lub do pełnienia funkcji, które pojawią się w jednostkach wojskowych w razie wojny.

Przydział może zostać nadany żołnierzowi w dniu jego zwolnienia ze służby. Jest on nadawany na wolne stanowisko służbowe lub do pełnienia nieobsadzonej funkcji wojskowej, a w razie potrzeby również na stanowiska lub funkcje, na które nadano już taki przydział.

Nie otrzymują go osoby, które są wyłączone od obowiązku pełnienia służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, oraz osoby, którym odroczono obowiązek służby wojskowej.

Pracownicy MON otrzymują przydziały automatycznie, ale również pracownicy zatrudnieni u innych pracodawców oraz (a także niepracujący) mogą otrzymać pracowniczy przydział mobilizacyjny.

Przydziału mobilizacyjnego nie otrzymają osoby, które nie ukończyły 18 lat życia, ukończyły 60 lat życia (z wyjątkiem zatrudnionych w jednostce wojskowej albo u pracodawcy, który wyraził na to zgodę). Spokojni mogą być również sędziowie, asesorzy sądowi i prokuratorzy. Przydziały nie dotyczą również policji, ABW, Agencji Wywiadu, CBA, Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej, zawodowych strażaków, SOK- istów, Straży Marszałkowskiej, służby celno-skarbowej. Wyłączenia dotyczą również służb ochrony w instytucjach nadzorowanych przez ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów, prezesa NBP oraz KRRiT.

Armia da również spokój osobom o znacznym albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Duchowni w razie wojny mogą być powołani wyłącznie do pełnienia funkcji kapelanów wojskowych, a słuchacze seminariów i szkół duchownych oraz członkowie zakonów wyłącznie do służby sanitarnej.

Mobilizacja obejmuje jednak nie tylko osoby posiadające przydział mobilizacyjny. W razie potrzeby wojsko może sięgać również po tych, którzy przydziału nie mają. I tu jednak są wyjątki. Wyłączenia dokonuje szef wojskowego centrum rekrutacji, a w przypadku żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową - dowódca jednostki wojskowej. Z urzędu przed pójściem w kamasze zwolnione są osoby, które wykonują mandat posła, senatora i mandat radnego. W okopach nie zobaczymy też osób, które zajmują kierownicze stanowiska państwowe oraz te, które „ze względu na posiadane kwalifikacje lub zajmowane stanowiska są niezbędne dla zapewnienia obrony lub bezpieczeństwa państwa”.

O kogo chodzi? O tych, których zmobilizowanie „groziłoby zaprzestaniem lub poważnym zakłóceniem pracy urzędu państwowego lub samorządowego albo działalności gospodarczej przedsiębiorcy niezbędnej dla zapewnienia obrony lub bezpieczeństwa państwa.

Skoszarowanie nie jest jedyną formą świadczeń wobec wojska. Przedsiębiorcy, którzy unikną munduru muszą realizować różne działania na rzecz sił zbrojnych. Muszą np. liczyć się z koniecznością wykonywanie produkcji, napraw lub świadczenie usług w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub w czasie wojny. Z tego powodu będą musieli utrzymywać w czasie pokoju stosowne moce produkcyjne, naprawcze lub usługowe. Wojsko może też wymagać militaryzacji firm oraz ochrony obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa.

Próby wywinięcia się lub unikania służby wojskowej są surowo karane – grozi za to minimum 5 lat więzienia. Tej samej karze podlega, kto w czasie mobilizacji lub wojny „powoduje u innej osoby uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia albo wprowadza w błąd właściwy organ w celu uzyskania dla niej zwolnienia od obowiązku służby wojskowej”
Przedsiębiorca, który uchyla się od świadczeń na rzecz wojska, może trafić do więzienia nawet do 3 lat.